Santìssimo(-di-pichot)
Astrantia minor
Apiaceae Umbelliferae
Noms en français : Petite Astrance, Petite Radiaire.
Descripcioun :La pichoto santìssimo, mens coumuno que sa cousino Astrantia major, trachis dins li pelouso roucaiouso, li roucas umide e li melounié de mountagno. Li brout (oumbello) fan pas mai que 2 cm de larg e li tros de fueio soun prim. Coumpara emé la santssimo que ié sèmblo proun.
Usanço :Fai partido dóu "faltrank" suisse que caup d'ùni flour de mountagno pèr sougna li counmoucioun (Dictionnaire de la santé et des maladies, Grimaud de Caud, 1835). Es couneigudo pèr èstre vulneràri.
Port : Erbo
Taio : 0,1 à 0,4 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Astrantia
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae
Ordre : Apiales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 2 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto : 1700 à 2800 m
Aparado : Noun
Juliet à avoust
Liò : Pelouso
- Roucas
- Melouniero
Estànci : Mountagnard à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Éuroupenco
Ref. sc. : Astrantia minor L., 1753
Lavanèso
Galega officinalis
Fabaceae Leguminosae
Autre noum : Avanèso.
Noms en français : Galéga officinal, Rue-de-chèvre.
Descripcioun :La lavanèso nous vèn d'Éuropo dóu levant e d'Asìo mounte trachis naturalamen. Eici s'atrovo, raramen, en ribo d'aigo e dins li prado umido. Sèmblo uno vèsso, mai li fuioun soun en noumbre impar e sènso vediho. Li flour soun d'un blu clar e la planto a quàsi ges de péu.
Usanço :Es uno planto empouisounanto pèr lou bestiàri quouro es en flour e un cop seco : 100 g de lavanèso seco douno la mort pèr la fedo que pòu pu alena. Fai pissa, abeissa la glicemìo e èi peréu galatougèno. Li flour seco se prènon en tisano, pamens mèfi que n'en fau pas trop metre.
Port : Grando erbo
Taio : 40 à 100 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Galega
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 10 à 16 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1200 m
Aparado : Noun
Remarco :
Mai à avoust
Liò : Ribiero
- Prado umido
- Ribo d'aigo
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Éuropo-Sud-Èst
Ref. sc. : Galega officinalis L., 1753